संवत् 1706 मा बुन्डेला सरदार चम्पात्राई र उनकी श्रीमती लालकुन्वरीको घरमा छत्रसालको जन्म भएको थियो। बाल्यकालदेखि नै, आफ्ना आमा बुबाबाट बिछोडिएर, उनले मुगलहरुको अत्याचारी शासनको बिरुद्ध संघर्ष गर्ने मन बनाए। शिवाजी को आशीर्वाद संग – मराठा योद्धा, उनी बुन्देलखण्ड को स्वतन्त्रता को लागी लड्न दृढ थिए; र Mahamati प्राणनाथ संग उनको बैठक पछि, छत्रसाल बलियो र शक्तिशाली भयो। जसरी गुरु रामदासले शिवाजीलाई बाटो देखाउनुभयो त्यस्तै महामती प्राणनाथले महाराजा छत्रसाललाई मार्गदर्शन र साँचो ज्ञान दिनुभयो।

रामनगरमा प्राणनाथलाई भेटेका उनका भतिजा देव करंजीले बताएपछि छत्रसाल प्राणनाथलाई भेट्न पन्ना नजिकैको मउमा आए। उहाँ धेरै प्रभावित हुनुभयो र उहाँको शिष्य बन्नुभयो। जब महाराजा छत्रसाल उसलाई भेट्न आए, लडाई लड्नु भन्दा पहिले, प्राणनाथले उसलाई आफ्नै तरवार दिए र उसको टाउको स्कार्फले ढाकेर भने, “तपाइँ सधैं विजयी हुनुहुनेछ। हीरा खानहरु तपाइँको भूमि मा पत्ता लगाइनेछ र तपाइँ एक महान सम्राट बन्नुहुनेछ। श्री छत्रसाल, केहि सिपाहीहरु संग मुगल सेना संग धेरै पटक लडे र सधैं जित्यो। बुन्देलखण्डका जनताले यसलाई महामती प्राणनाथको आशीर्वादको नतिजा मान्छन्।

छत्रसालले आफ्ना रानीहरुलाई भने कि भगवान उनीहरुसंग व्यक्तिगत रुपमा आउनुभएको थियो र उनीहरु उनको दर्शन को लागी जानु पर्छ। छत्रसाल आफैं श्री प्राणनाथ बोकेको पालकी समातेर उनलाई आफ्नो महलमा ल्याए। त्यसपछि उनले आफ्नो पगडी र रानी उनको साडी महामती को स्वागत गर्न को लागी फैलाए, उनीहरुले उनलाई शाही पोशाक लगाए र उनलाई श्रद्धांजलि दिए। छत्रसालले आफ्नो सबै कुरा श्री प्राणनाथलाई दिए र हात जोडेर उभिए किनकि महामतीले छिमेकी राजाहरुलाई बोलाए र छत्रसाललाई त्यस क्षेत्रको सम्राटको रूपमा मुकुट लगाए।

दुबै आध्यात्मिक ज्ञान र सांसारिक धन संग आशीर्वाद प्राप्त भएको छ, छत्रसाल औरंगजेब को लागी एक जलन बन्यो। उनीहरूले y० लडाई लडे र छत्रसालले लगभग सबैलाई जिते। औरंगजेबले छत्रसाललाई श्री प्राणनाथको समर्थन थाहा पाए र अन्ततः एक निराश मानिसको मृत्यु भयो। यस बीच छत्रसाल औरंगजेब को लागी आतंक बन्यो।

प्राणनाथले आफ्नो जीवनको अन्तिम ११ वर्ष पन्नामा बिताए। यस समयमा महाराजा छत्रसाल एक आदर्श राज्य स्थापित। त्यस समय सम्म, सिख, राजपूत, बुन्देला, र मराठा जस्ता धेरै समुदायहरु मुगल शासकहरु विरुद्ध आफै संगठित थिए। भूषण नामक एक प्रसिद्ध कवि छत्रसाल को बारे मा लेखेका छन् कि उसको राज्य चारै तिर फैलिएको थियो र कोहि उसलाई लड्न चाहँदैनन्। हिन्दु र मुसलमान दाजुभाइजस्तै रहन्थे र धार्मिक कार्यमा सहभागी हुन्थे। विद्वान र कविहरुको राम्रो हेरचाह गरियो। जसरी क्रूर कंस द्वारा जनतालाई यातना दिईयो, शान्तिपूर्ण ब्रज मा शरण लिईयो, त्यसरी नै Aurangरंगजेब को क्रूरता बाट पीडित मानिसहरु बुन्देलखण्ड मा शरण लिए जहाँ छत्रसाल सर्वोच्च शासन गर्थे।

प्राणनाथ मात्र छत्रसाल को धार्मिक गुरु थिएनन्; तर उनले उनलाई राजनैतिक, सामाजिक र आर्थिक मामिलामा पनि मार्गदर्शन गरे। यो स्वामी प्राणनाथ द्वारा पन्ना मा हीरा खोज्न को वरदान प्रदान गरीएको थियो कि महाराजा छत्रसाल समृद्ध भयो। Mahamati प्राणनाथ को आशीर्वाद संग, छत्रसाल मुगलहरु को बिरुद्ध आफ्नो हतियार उठाए र जमुना, नर्मदा, चम्बल, र टन नदीहरु संग सीमा जोडिएको भूमि बनाउन सक्षम थिए; Bundelkhand को एक स्वतन्त्र क्षेत्र मा।

महामती प्राणनाथ पछि, विश्वास लाई बढावा दिन को सम्पूर्ण जिम्मेवारी छत्रसाल लाई आयो। बुद्ध को शिष्य सम्राट अशोक जस्तै; छत्रसाल एक प्रतिभाशाली मिशनरी थिए। छत्रसालले महामती प्राणनाथको कृष्ण प्रणमी धर्म, विदेशमा र भारतमा स्वदेशमा प्रचार गर्ने प्रयास गरे।